9. Sınıf Fizik Konuları

1. ÜNİTE  (FİZİĞİN DOĞASI)

Fizik Nedir?
Fizik ne ile uğraşır, Fiziğin alt dalları nelerdir?
Fiziğin Yöntemleri
Deney ve Gözlem
Teori ve Kanunlar
Bilimsel Yöntem Basamakları Nelerdir?
Ölçme, Ölçmede Hata
Temel ve Türetilmiş büyüklükler  nelerdir?
Temel Büyüklüklerin Ölçülmesi
Hız ve Sürat Arasındaki Fark Nedir?
Skaler ve Vektörel Büyüklükler
Fizikte Modelleme ve Matematiğin Yeri
Fiziğin Günlük Hayatta Kullanım Alanları


 2. ÜNİTE MADDE VE ÖZELLİKLERİ

Madde Nedir? Maddenin Ortak Özellikleri Nelerdir?
Maddenin Ayırt Edici Özellikleri
Fiziksel ve Kimyasal Değişimler
Kütle ve Ağırlık
Eşit Kollu Terazi
Hacim Nasıl Ölçülür
Özkütle
Katılarda Dayanıklılık
Yüzey Gerilimi ve Kılcallık


3. ÜNİTE KUVVET VE HAREKET

 Newton’un Hareket Kanunları
 Isaac Newton Kimdir?
 Sürtünme Kuvveti
 Newtonun Hareket Kanunları Özel Durumlar


4. ÜNİTE ENERJİ

İş Nedir?
Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenemez Enerji Kaynakları


5. ÜNİTE ISI VE SICAKLIK

Sıcaklık Ölçümü ve Termometre Çeşitleri
Isının Yayılma Yolları

Fizik Nedir?

Fizik Nedir

Fizik, madde ile enerji arasındaki etkileşimi inceleyen ve doğada gerçekleşen olaylarla ilgili mantıklı açıklamalar yapan uygulamalı bir bilim dalıdır.

Fizik bilimi insanların doğada gerçekleşen  olayları açıklama isteğinden doğdu. Bu duruma uygun bir başka tanımla; Fizik; doğayı anlama, doğal olayların neden ve sonuçlarının öğrenme ve bunları matematiksel metotlarla ifade etme işidir.

Fizik bilimiyle uğraşan bilim insanlarına fizikçi denir. Fizikçi bilimsel metotlar kullanarak maddenin temel özeliklerini inceler. Bu incelemelerini yaparken fizik biliminin sorgulanabilir, denenebilir, yanlışlanabilir ve elde edilen verilere dayandırılabilir olduğunu bilir.

Fizikçilerin amacı, doğaya insanlığın yararına olacak şekilde yön verebilmektir.

Günümüzde fizik sadece fizikçilerin bir uğraş alanı değildir. Fizik; konularıyla uzaktan yakından herkesi ilgilendiren bir bilim dalıdır. Fiziğin konuları arasına, elektron, kuarklar  gibi maddelerin yapısını oluşturan en küçük yapı taşlarından,  evrendeki yıldızların ve galaksilerin işleyişine varıncaya kadar tüm doğa olaylarını kapsayan geniş bir alan girmektedir.

Fizik ne ile ugrasır, Fizigin alt dalları nelerdir

Fizik Ne İle Uğraşır?

Günümüzde fizik sadece fizikçilerin bir uğraş alanı değildir. Fizik; konularıyla uzaktan yakından herkesi ilgilendiren bir bilim dalıdır. Fiziğin konuları arasına, elektron ,kuarklar  gibi maddelerin yapısını oluşturan en küçük yapı taşlarından, evrendeki
yıldızların ve galaksilerin işleyişine varıncaya kadar tüm doğa olaylarını kapsayan geniş bir alan girmektedir.

Bir roketin havalanmasını ve Dünya’ nın çevresinde belli bir yörüngede dönmesini, odanın elektrik düğmesini açtığımızda lambanın yanmasını ve etrafına ışık vermesini fizik bilimi inceler. Yine bulutların çarpıştığında oluşan şimşeğin görülmesini ve çıkardığı sesin duyulmasını, radyoaktif maddelerin etrafına yaydıkları enerji ile birlikte daha birçok konuyu fizikçiler inceler.

Fizik bu kadar geniş bir alanda uğraşırken, konuları özelliklerine göre değişik alt başlıklar altında incelemiştir.

Fiziğin Alt Dalları Nelerdir?

– Mekanik ile maddenin nasıl hareket ettiğini ve olaylar karşısında ki davranışlarını;
– Elektrik ve Manyetizma ile parçacıkların taşıdıkları enerjiyi;
– Optik ile ışığın yapısını ve özelliklerini
– Kuantum Fiziği ile parçacıkların parçalanışlarını ve oluşumlarını;
– Atom ve molekül fiziği ile atomu ve molekülü;
– Astrofizik ile astronomiye yardımcı olan fizik terim ve denklemlerini;
– Katıhal fiziği ile katı maddelerin özelliklerini;
– Plazma fiziği ile maddenin dördüncü hâli olan plazma halini;
– Termodinamik ile sıcaklık ve ısı kavramlarını, ısı ile diğer enerjiler arasındaki
dönüşümleri,
– Nükleer fizik ile radyoaktif maddeleri anlamaya çalışıyoruz.

Deney ve Gözlem

Temel doğa bilimi olan fizik, evrenin sırlarını maddenin yapısını ve bunların arasındaki etkileşimleri açıklamaya çalışırken başlıca iki metot kullanır. Bunlar gözlem ve deneydir. Bilim insanı öncelikle problemi belirler. Belirlenen problem doğrultusunda çeşitli gözlemler yapar, gözlemlerin ışığında problemin çözümüne yardımcı olacak hipotez önerir,(gözlemlerine göre önerilerde bulunur), bunları teste tabi tutar ve sonuçlar çıkarır. Gözlem bilimsel yöntemin ilk aşamasıdır. Gözlem yoluyla, gerçekler tek tek zihinlerde oluşur. Bu nedenle gözlemin fizikteki yeri büyüktür.

Gözlem;  Bir olayı anlamak için, araç gereç kullanarak veya duyu organlarından faydalanarak yapılan incelemeye gözlem denir. Gözlemi iki kısımda inceleyeceğiz

a-) Nitel Gözlem; Ölçme araçları kullanmadan, beş duyu organlarımızı kullanarak yapıtığımız gözleme denir. Nitel gözleme birkaç örnek verecek olursak ;

• Hava çok sıcak terliyorum , diyen birisi duyu organlarını kullanarak bu sonuca varmıştır. Benzer örnekler verecek olursak.
• Bu kitap çok kalın nasıl bitireyim
• Bardaktaki çayın çok sıcak olduğunu söylemek
• Ali’nin boyu Ahmet’ten uzun   vb örnekler verilebilir.

b-) Nicel Gözlem; Duyu organları ile beraber ölçme araçları kullanarak yapılan gözleme denir. Nicel gözleme örnek verecek olursak;

• Bugün hava 26 derece çok sıcak
• Bu kitap 814 sayfa nasıl bitireyim
• Ali’nin boyu 160 cm  ve  boyu 150 cm Ahmet’ten uzun.

Nitel gözlem ve nicel gözlemi karşılaştıracak olursak; 

Nicel Gözlem:

• Objektif (Nesnel)
• Kişiden kişiye değişmez
• Mutlak ve kesin sonuçlar içerir

Nitel Gözlem:

• Subjektif (Öznel)
• Kişiden kişiye değişebilir
• Kesin sonuçlar içermeyebilir

DENEY

Bilim insanları deneyler yaparak bazı olayları açıklamaya ve kanıtlamaya çalışırlar. Deney yapılırken bazı değişkenlerin belirlenmesi gerekir bunları bir örnekle açıklayalım;

Deneyimiz:  Televizyon izleme saatini artırarak ders başarısına etkisini inceliyoruz

Bağımsız değişken: Televizyon izleme saati, Bizim değiştirdiğimizdir ve her zaman bağımlı değişkeni etkiler

Bağımlı değişken: Ders başarısı, Bağımsız değişkenden etkilenir, yani bağımsız değişkene bağlıdır. Adı üstünde bağımlı

Sabit tutulan değişken: Ders çalışma,  değişmeyen tüm durumlarda sabit tutulan

Vaktinizi ayırdığınız için teşekkürler, değerli yorumlarınızı bırakmayı unutmayın  ve sayfamızı beğenirseniz sevinirim.

Kanun ve Teori Nedir

Kanun ve teoriyi anlamak için öncelikle hipotezin ne anlama geldiğini bilmemiz gerekir.

Hipotez: Bir problemle ilgili geçici çözüm yoluna denir.

Hipotez bilimsel bir tahmin sayılabilir. Hipotez gözlemler sonucunda karşılaşılan bir soruna önerilen bir cevap veya bir çözüm olabilir. Önerilen hipotezin gerçekliliği, doğruluğu teste tabi tutulur.

Teori : Bir hipotez kısmen doğrulanır ve yeni bulgularla desteklenirse teori haline gelir. Bilimsel bir teori, gözlenen bir doğa olayıyla  ilgili olarak yapılan genellemelerin açıklamalarıdır. Bilimsel teorilere birkaç örnek verecek olursak

• Kuşlar uçarken yollarını nasıl bulduklarına ait çeşitli teoriler mevcuttur. Bunlardan birisi, kuşların yerin manyetik alanını kullandıklarını ileri sürmektedir. Diğer bir teoriye göre, kuşlar güneş tarafından yönlendirilmektedir. Uzun yol kateden kuşlar ise yıldızlar tarafından yönlendirilmiş olabilirler
• Bilimsel teoriye evrenin oluşumuyla ilgili olarak Big Bang (büyük patlama) teorisi  de örnek verilebilir.
• Atom teorilerini de bilimsel teoriye örnek olarak verebiliriz. Dalton atom teorisi, Thomson atom modeli , Rutherford atom teorisi….
• Canlıların oluşumunu açıklamaya çalışan evrim teorisi de , sadece teoriden ibarettir.

Ancak hipotez ve teori mutlak gerçekler değillerdir. Bilimsel bir hipotez veya teori gözlemlere ve deneylere dayanan bir açıklamadır. Fizikte deney yapılarak sonuca ulaşılır. Yapılan deneylerin, çalışmaların kayıtları hassas olarak alınmalı, ölçümler çok dikkatli yapılmalıdır.

Kanun: Bir hipotez hiçbir kuşkuya yer vermeyecek şekilde doğrulanır ve herkes tarafından kabul edilirse kanun( yasa)  haline gelir. Bilimsel yasalar herkes tarafından kabul edilirler. Bilimsel yasalara birkaç örnek verecek olursak

•  Newton’un hareketle ilgili olan üç temel yasası, Enerjinin Korunumu Yasası, Kepler Kanunları, yansıma ve kırılma kanunları ve kütle çekim yasası verilebilir.

Teoriler ve kanunlar değiştirilebilir. Bunlar sık sık  teste tabi tutulurlar. Yeni bir gözlem bir teorinin veya kanunun yanlışlığını ortaya çıkarırsa, teori ya değiştirilir veya ortadan kaldırılır. Örneğin, bir zamanlar bu bir kanundu: Madde ne yaratılabilir ne de yok edilebilir. Yeni gözlemler bu ifadenin doğru olmadığını ortaya çıkarmıştır. Bazı şartlar altında madde enerjiye dönüşebilir.

Bilimsel Yöntem Basamakları

Bilimsel Yöntem Basamakları

1-Bilimsel problem saptanır :Bilimsel çalışma bilim insanının kendine soru sormasıyla başlar. Merak ettiği bir konuda denenebilir bir problem belirleyerek üzerinde çalışmaya başlar

2-Problem ile ilgili veriler toplanır:Problemle ilgili gözlem, araştırma ve inceleme yaparak veriler toplanır

3-Verilere uygun hipotez kurulur :  Problemi çözmek için geçici çözüm yolu oluşturulur, Hipotez: Geçici çözüm yolu.

4-Hipoteze dayalı tahminlerde bulunulur.

5-Tahminlerin doğrulanması amacıyla deneyler  yapılır.

6-Deney ve gözlemlerin sonuçları hipotezi doğrular ise hipotez  geçerlilik kazanır: Hipotezin geniş geçerliliği varsa teori olur. Eğer deney ve gözlem sonuçları hipotezi doğrulamaz ise 3 basamağa geri dönülüp, yeni bir hipotez düşünülür.

Hipotez: Bir problemle ilgili geçici çözüm yoluna denir

Teori: Bir hipotez kısmen doğrulanır ve yeni bulgularla desteklenirse teori haline gelir. Örnekğin: Rölativite teorisi, Atom teorileri

Kanun(Yasa): Bir hipotez hiçbir kuşkuya yer vermeyecek şekilde doğrulanır ve herkes tarafından kabul edilirse kanun haline gelir. Örneğin: Enerjinin korunumu, kütle çekim yasası.

Ölçme, Ölçmede Hata

Ölçme Nedir : Bilinmeyen bir büyüklüğün ölme aleti kullanarak veya bilinenle karşılaştırılarak bulunmasına ölçme ve ölçüm denir.

Fiziksel bir büyüklük ölçülürken iki yöntem kullanılır. Bunlar;

1. Doğrudan ölçme: Ölçülecek cismin aynı türden bilinen bir büyüklükle karşılaştırılması.

2. Dolaylı ölçme: Doğrudan ölçülemeyen bir büyüklüğün bir araç yardımıyla veya hesaplama yöntemiyle ölçümünün yapılması.

Dolaylı ölçme iki şekilde yapılır.
a. Göstergeyle ölçme
b. Türetilmiş ölçme

Ölçme bilimin temel bir parçasıdır. Fiziksel bir büyüklüğün tanımlanması için nitel ve nicel gözlemler ile deneyler yapılır.Gözlemler ve deneyler sonucunda elde edilen değerlerle matematiksel yöntemler kullanılarak fiziksel büyüklükler tanımlanır. Tanımlanan bu büyüklerin bir sayısal değeri vardır. Ancak bulunan bu değerler sadece 1, 2, 3 gibi rakamlarla ifade edildiğinde bu değerlerin ne anlama geldiği, hangi fiziksel büyüklüğü tanımlamak için yapıldığı belirli olmaz.

Yapılan ölçümün  hangi fiziksel büyüklüğe ait olduğunu belli etmek ve rakamların anlam kazanması için rakamların sonuna kilogram, metre, volt, saniye, amper gibi ilaveler yapılır. Yapılan bu ilavelere birim denir.

Sayılar ve birimler ölçüm yapmak için kullanılır. Fiziksel bir büyüklüğü ölçebilmek için büyüklük kendi cinsinden birimle karşılaştırılır. Yeryüzündeki tüm bilim insanlarının birbirlerinin ölçümlerini anlayabilmeleri için ortak, herkesçe kabul edilen birimlerin kullanılması zorunlu olmuştur. Bu nedenle bizimde kabul edip kullandığımız Uluslararası Birimler Sistemi veya kısaca SI olarak adlandırılan ortak birimler bilim insanlarınca kabul edilerek kullanılmaya başlanmıştır.

ölçmede hata: Ölçme sonuçlarının gerçek değerden farklı olması, ölçmede hata yapıldığı anlamına gelir. Ölçme sonucu ile gerçek değer arasındaki fark ölçmede hata olarak tanımlanır.

Ölçme işleminde hataya neden olabilecek etkenlerden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz.

1. Ölçme yönteminden kaynaklanan hatalar; ölçümü yapılacak büyüklüğün nasıl ölçüleceğine doğru karar verilememesi sonucunda oluşan hatalardır. Örneğin masanın uzunluğunu karış ile ölçmeye kalkarsak yanlış bir yöntem kullamış oluruz.
2. Ölçmeyi yapan kişiden gelen hatalar; bireylerin, ölçme konusu ile ilgili bilgi ve becerilerinin noksan ve farklı oluşundan dolayı, herkes aynı derecede hassas bir ölçme yapamaz. Örneğin; Öğretmen yazılı kağıtlarını okurken, dalğınlığından dolayı 5 puan eksik vermesi .
3. Ölçme aracından gelen hatalar; bir araç ne kadar iyi yapılırsa yapılsın, zamanla hassaslığı bozulabilir veya ölçümü yapılan araç bozuk olabilir. Ölçme yapılacak araç güvenirlilik, geçerlik ve kullanışlılık özelliklerini taşımalıdır .Örneğin;Manav terazisinin hatalı tartması veya bozuk olması.
4. Ölçüm yapılan ortamdan kaynaklanan hatalar; ölçümün yapılacağı ortam ölçme için uygun olmayabilir. Uzunluğunu ölçeceğimiz bir teli sıcak bir ortamda ölçtüğümüzde farklı bir değer, soğuk bir ortamda ölçtüğümüzde ise farklı bir değer buluruz. Örneğin; Örneğin sınıfta sınav varken ,okul dışında çalışma var ve çok ses oluyor. Dikkatimiz dağılıp bildiğimiz soruları yapamayabiliriz.
5. Kaynağı belli olmayan hatalar; kaynağı iyi bilinmeyen, ölçümü yapan kişiye veya ölçme aracına bağlı olan ve ölçme sonuçlarına gelişigüzel yansıyan hatalardır. Bu hatalara tesadüfî hatalar da denir.

Not: Ölçme işlemi yapılırken hatayı azaltmak için ölçümü, özdeş ölçü aletleriyle tekrar yaparak kontrol etmek, aynı ölçüm aracıyla çok kez ölçümü yapmak veya değişik ölçü araçlarıyla ölçümü yapmak mümkündür.

Temel Ve Türetilmis Büyüklükler

Temel büyüklükler: Başka birimlere gerek duyulmadan ifade edilebilen birimlerdir.

Fizikte   7 tane Temel büyüklük vardır bunlar ; kütle, uzunluk, zaman, akım şiddeti ve sıcaklık,ışık şiddeti ve madde miktarıdır.

Türetilmiş büyüklükler: Başka büyüklükler yardımıyla ifade edilen büyüklüklere türetilmiş büyüklükler denir.
Türetilmiş büyüklükler; kuvvet, ivme, hız, direnç, enerji vb.

Temel Büyüklüklerin Ölçülmesi

a-) Kütlenin Ölçülmesi-Kütle ne ile ölçülür

Bir maddenin kütlesi  eşit kollu terazi ile ölçülür. Kütle ölçümünde kullanılan eşit kollu terazinin çalışma prensibine göre çalışan bakkal terazisinden başka, kuyumcu terazisi, kantar ve elektronik terazi gibi değişik özelliklere sahip teraziler de kullanılır. Bu terazilerin kullanım alanları, kütlesi ölçülecek maddenin boyutları ve kütlesinin büyüklüğüne göre değişmektedir. Basküller evlerde, spor merkezlerinde, hastanelerde kullanılırken, kantarlar traktör, kamyon gibi büyük kütleleri ölçmekte kullanılır. Bakkallarda ve kuyumcularda ise eşit kollu teraziler kullanılır. Başlangıçta analog olarak yapılan teraziler teknolojinin gelişmesiyle daha küçük kütleleri ölçebilen dijital göstergeli teraziler olarak yapılmıştır. Analog teraziler ise  yayların kuvvetin etkisiyle uzama veya kısalma özelliklerinden yararlanılarak yapılmıştır.

Aşağıda bazı terazi çeşitleri gösterilmiştir

Kütlenin ölçülmesinde kullanılan Elektronik (dijital) teraziler elektrik enerjisi ile çalışır. Elektronik terazinin içinde bulunan devre elemanlarının kuvvete verdiği tepkiler ile tartım yaparlar. Tartım sonucunun rakamlarla gösterildiği ekranları vardır. Elektronik teraziler analog terazisine göre çok daha hassas ölçümler yaparlar.

Eşit Kollu Terazi

Madde miktarı (kütle) eşit kollu terazi ile ölçülür. Eşit kollu terazi destek, gösterge, gösterge çubuğu, terazi kefeleri, terazi kolu ve biniciden oluşur.

Eşit kollu terazi ile doğru bir ölçüm yapabilmek için terazinin dengede olması gerekir. Kefeler boş iken gösterge çubuğu hareketsiz ya da sıfırın üzerinde yavaşça her iki tarafa doğru eşit açılı salınım yapıyorsa terazi dengededir. Gösterge eşit açılı salınım yapmıyorsa terazi kolları üzerindeki biniciler hareket ettirilerek eşit salınım yapması sağlanır.

Eşit kollu terazi ile hassas bir ölçüm yapabilmek için çok küçük standart kütlelere ihtiyaç vardır. Ölçüm yapılırken tartım takımlarında bulunan en küçük standart kütleden daha küçük bir kütleyi ölçmek için eşit kollu terazinin kolu bölmelendirilir. Bölmelendirme işlemi yapmadan terazi dengeye getirilmelidir. Terazi dengeye getirildikten sonra bölmelendirme işlemine
başlanır. İlk olarak sağ koldaki binicinin bulunduğu yere sıfır yazılır. Sol kefeye 1 birim kütle (en küçük standart kütle) konur. Sağ kol üzerindeki binici hareket ettirilerek terazi tekrar dengeye getirilir. Binicinin bulunduğu yere bölmelendirmek istediğimiz rakam yazılır. Biz örnek olarak terazinin kolunu 10 eşit parçaya bölelim. Bu nedenle binicinin bulunduğu yere 10 yazalım. Sıfır ile 10 arası cetvelle 10 eşit parçaya bölünerek işaretlenir. Yapılan bölmelendirmede her bölme birim kütlenin onda birine karşılık gelir.

Bölmelendirilen koldaki arka arkaya gelen iki çizgi arası bu terazinin ölçebileceği en küçük birimdir.

Eşit kollu terazi ile ölçüm yapılırken kütlesi ölçülecek cisim sol kefeye konur. Sağ kefeye ise teraziyi dengeye getirmek için birim
kütleler (gramlar) konur. Terazi en küçük birim kütlelerle de dengeye gelmiyor ise kol üzerindeki binici hareket ettirilerek terazi dengeye getirilir.

b-) Uzunluğun Ölçülmesi-Uzunluk ne ile ölçülür

Çeşitli şekillerdeki veya boydaki cisimlerin uzunluklarını ölçmek için değişik şekillerde ölçüm araçları yapılmıştır. Şekli
düz bir cismin uzunluğunu ölçmek için tahtadan yapılmış metreler kullanılırken şekli düzgün olmayan cisimlerin uzunluğunu ölçmek için genellikle terzilerin kullandığı mezura lar kullanılır. Küçük bir kalınlığı ölçmek için, örneğin çay bardağının camının kalınlığını ölçmek için ise kumpas kullanılır.

Uluslar arası birim sisteminde (SI) uzunluk birimi metre’ dir ve kısaca “m” ile gösterilir.

“1 metre”, ışığın boşlukta 1/299 792 458 saniyede aldığı yol olarak tanımlanmıştır. Bu çağdaş tanım günümüzde dünyanın çeşitli laboratuvarlarında yapılabilen hassas ölçümlerin birbirleriyle karşılaştırılabilmesi amacıyla kabul edilmiştir.

Uzunlukları ölçmek için metre kullanılırken çok büyük, gezegenler arası mesafeyi ölçmek için ışık yılı (ışığın bir yılda aldığı yol), çok küçük atomik boyutlardaki mesafeleri ölçmek için ışığın dalga boyu mertebesinde olan birimler uzunluk ölçüsü olarak kullanılır.

c-)Hacmin Ölçülmesi-Hacim ne ile ölçülür

Maddelerin boşlukta kapladıkları yere o maddenin hacmi denir. Hacim maddelerin ortak özelliklerindendir.

Okuduğumuz kitap, bardağa konmuş su ve tüpün içine konmuş gaz, bunların hepsi boşlukta yer kaplamaktadır.

İçini dolduracağımız maddenin ve içine koyacağımız maddenin hacminin bilinmesi gerekir. Çiftçi deposunun alabileceği buğdayın miktarını ve deposuna getireceği buğdayın miktarını bilmeli ki dışarıda buğdayı veya deposunda boşluk kalmasın.

Hacim skaler bir büyüklüktür, V sembolü ile gösterilir. Uluslararası birim sisteminde (SI) hacim birimi metre küptür (m3). Sıkça kullanılan hacim birimlerinden biri de litredir. Litre (L) ile gösterilir.

Hacim ölçme işleminden detaylı olarak Hacim nasıl ölçülür yazımızda bahsedilmiştir

d-)Zamanın Ölçülmesi-Zaman ne ile ölçülür

Çok eski çağlardan başlayarak insanlar zamanı belirlemek için uğraşmışlardır. Zamanı belirlemek için yıldızlara, güneşe bakmışlar, doğada tekrarlanan olayları dikkate almışlardır. Önceleri Güneşin doğuşu ve batışına göre güneş saati daha sonraları ise kum saati ile zamanı ölçmüşlerdir. Teknolojinin ilerlemesiyle mekanik saat, kuvars saat ve atom saati yapılmıştır.

Saatten büyük olan ölçü birimleri:
• 1 gün = 24 saat
• 1 ay = 30 gün (hesaplamalarda ayın alınan değeri)
• 1 yıl = 12 ay

• 1 asır = 100 yıl

Saatten küçük olan ölçü birimleri;

• 1 dakika = 60 s
• 1 saat = 60 dk
• 1 saniye = 100 salise dir.

e-)Akım Şiddetinin Ölçülmesi- Akım Şiddeti ne ile ölçülür

Elektrik santrallerinde üretilen elektrik, iletken teller yardımıyla yerleşim bölgelerine, oradan da yine iletkenler yardımıyla
evlerimizdeki elektrikle çalışan aletlere kadar gelir. Evde, okulda, sokakta teknolojinin olduğu her yerde elektriği kullanıyoruz.
Kullandığımız ev aletlerine, fabrikalardaki makinelere ve elektrik akımını taşıyan iletken kablolara belli bir elektrik akımını
gelmesi gerekir. Fazla gelen elektrik akımı da, az gelen elektrik akımı da can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürür. Bu nedenle
akım şiddetinin ölçülmesi ve bilinmesi gerekir

Akım şiddeti: Bir elektrik devresinde iletkenin kesit alanından birim zaman içinde geçen elektron miktarına akım şiddeti denir.
Akım şiddetinin birimi amperdir ve A simgesi ile gösterilir.

Amperin binde birine miliamper (mA), milyonda
birine mikroamper (μA) denir.
1 A = 1000 mA
1 A = 1000 000 μA

Elektrik devresinden geçen akımın şiddetini ölçen alete ampermetre denir. Ampermetre devreye seri olarak bağlanır. Devreden geçen akım, ampermetre nin içinden olduğu gibi aynen geçer. Ampermetre nin elektrik devresine yanlış bağlanması durumunda ampermetre nin ibresi ters yönde hareket eder. Bu durumda bağlantı uçları yer değiştirilir.

Ampermetre göstergesinin üzerinde A harfi vardır. Ampermetre ler, doğru akım ve alternatif akım için birbirinden farklı yapıda imal edilir. Ayrıca cihazın kaç ampere kadar ölçebileceği göstergeden anlaşılır. Buna cihazın kapasitesi denir. Hiçbir cihazla kapasitesi üzerindeki değerlerde ölçüm yapılmaz. Ölçme esnasında ampermetre nin hasar görmemesi için bu hususlara dikkat edilir.

f-)Sıcaklığın Ölçülmesi-Sıcaklık ne ile ölçülür

Sıcaklığı ölçen cihazlar bulunmadan önce insanlar duyu organlarıyla sıcaklık hakkında fikir sahibi olabiliyorlardı. Cisimlerin sıcak, soğuk ya da ılık olup olmadığını parmak dokundurarak tahmin edebiliyorlardı. Bu nedenle sıcaklık tahmin edilebilir bir büyüklüktür.

Binalarda ısınmak için kullandığımız kaloriferlerin, fabrikalardaki buhar kazanlarının güvenli kullanımı için sıcaklığının kontrol altında tutulması gerekir. Hastanın ateşinin, bulunduğu ortamın sıcaklığının ölçülmesi gerekir.

Sıcaklık ölçen aletlere termometre denir.

Sıvı termometreler, haznesinde bulunan cıva veya alkolün sıcaklığı arttığında oluşan genleşmeden yararlanılarak yapılmıştır.

Mevcut termometrelerin hemen hepsi bir atmosfer basınçta suyun donma ve kaynama noktaları esas alınarak derecelendirmeleri yapılmıştır.

Değişik sıcaklıkları ölçmek için ihtiyaç doğdukça değişik bölmelendirilmiş termometreler yapılmıştır. Günlük hayatta kullandığımız termometre Celsius (selsiyus) termometresidir. Bu termometrede suyun donma sıcaklığı 0 °C, kaynama sıcaklığı ise 100 °C olarak kabul edilip aradaki fark 100 eşit parçaya bölünmüştür. Her bölme 1°C’yi gösterir. Termometrenin göstergesine bakarak içinde bulunduğu ortamın sıcaklığını söyleyebiliriz.